Zijdelinkse kromming van de wervelkolom
Scoliose betekent dat de wervelkolom een zijdelingse verkromming heeft. Bij tieners is dit de meest voorkomende afwijking aan de ruggengraat, waarbij de oorzaak vaak niet direct duidelijk aanwijsbaar is. De wervelkolom kan naar één kant krom groeien waardoor een bocht ontstaat (c-bocht). Vaak is er sprake van een twee bochtige kromming (s-bocht). Ook draait de wervelkolom door de kromming om haar as (denk aan een wenteltrap).

Kenmerken zijn bijvoorbeeld dat de schouders op ongelijke hoogte zitten, dat de heupen asymmetrisch zijn en dat het hoofd niet midden boven het bekken gepositioneerd is.

Klachten
Door scoliose kunnen klachten ontstaan als hoofdpijn, beenlengteverschil, bekken scheefstand, verminderde longfunctie, uitstraling naar heup en benen. Overigens hoeft scoliose niet perse klachten te geven. Een lichte kromming (<20%) wordt vaak niet direct opgemerkt. De kenmerken zijn het duidelijkst zichtbaar als de patiënt voorover buigt.

Scoliose is soms al bij de geboorte aanwezig, meestal openbaart scoliose zich pas tijdens de groei in de kindertijd. De schoolarts of de ouders komen dan tot de ontdekking dat de stand van de wervelkolom afwijkt van die bij andere kinderen. De scoliose zorgt voor een bewegingsbeperking en mogelijk een beperkte longwerking. Op oudere leeftijd is er niet alleen bewegingsbeperking maar zijn er ook veel pijnklachten. Daarnaast kunnen de beperkingen en het cosmetische effect grote invloed hebben voor het dagelijkse en sociale leven.

4 Type scoliose
Idiopathische scoliose
Bij idiopathische scoliose zijn de spieren en wervels aanvankelijk normaal aangelegd, maar is tijdens de groei een vervorming/verkromming ontstaan. De huidige wetenschappelijke onderzoeken richten zich op genetische oorzaken, hormonale oorzaken en op omgevingsfactoren die kunnen leiden tot scoliose.

Congenitale scoliose
Congenitale scoliose is het type wat aangeboren is. Tijdens de zwangerschap zijn er één of meerdere afwijkingen ontstaan in de wervelkolom van het ongeboren kind, waardoor de verkromming al tijdens de geboorte aanwezig is. De oorzaak van de ontwikkelingsstoornis is zelden bekend. Een klein deel van de mensen met dit type scoliose heeft ook een aangeboren afwijking aan het hart en de urinewegen.

Paralytische/ neuromusculaire scoliose
Bij dit type scoliose ligt de oorzaak bij een zenuw- of spierziekte. De scoliose ontstaat dan door spierverlamming of onvoldoende functioneren van spieren of spiergroepen (bijv. door aangeboren/verworven hersen-, zenuw- of ruggenmergbeschadiging of ziekte van Duchenne).

Degeneratieve scoliose
Een degeneratieve scoliose kan slijtage zijn van een al bestaande scoliose. Een andere vorm van degeneratieve scoliose is een nieuw ontwikkelde scoliose van een eerder normale wervelkolom. Door veroudering en slijtage ontstaat dan bijvoorbeeld een wervelverschuiving of een inzakking van een tussenwervelschijf waardoor er een scheefstand van de wervelkolom ontstaat. Meestal komt dit type scoliose voor in de lendenwervels en het veroorzaakt vaak pijn en bewegingsbeperking. Vaak gaat dit samen met een vernauwing van het wervelkanaal waardoor zenuwen beklemd raken. Dit type scoliose kan snel ernstiger worden.

Oorzaken
Vooral bij vrouwen kan osteoporose een rol spelen bij het ontstaan of verergeren van een scoliose. Het bestrijden van osteoporose, door te letten op voeding met voldoende calcium en voldoende lichaamsbeweging is heel belangrijk. Bij hypermobiliteit is er sprake van overbeweeglijke gewrichten doordat het ondersteunende weefsel (kapsels en ligamenten) minder stevigheid biedt dan bij gezonde mensen. Dit kan scoliose veroorzaken of verergeren. Mensen met een bindweefselaandoening zoals het syndroom van Ehlers-Danlos of -Marfan kunnen ook hypermobiliteit van de gewrichten krijgen waardoor een scoliose kan ontstaan. Een andere oorzaak van scoliose kan een tumor zijn, die de wervelkolom opzij duwt. Bij bestraling in de kindertijd kan de normale groei verstoord raken en op latere leeftijd een scoliose veroorzaken.

Behandeling
Als de scoliose op tijd wordt vastgesteld, kan men met chiropractie verdere kromming vermijden en kan soms de kromming zelfs gedeeltelijk gecorrigeerd worden. Chiropractie kan verlichting brengen voor alle mensen met scoliose. Soms is een behandeling met een op maat gemaakt corset noodzakelijk. In uiterst zeldzame gevallen kan een operatieve ingreep noodzakelijk zijn. Regelmatige controle wordt zeker aangeraden.